Còn gọi là: Thánh Gióng, được vua Lý Thái Tổ phong là Xung Thiên Thần Vương.
Theo Đại Việt sử ký toàn thư ghi rằng: Vào đời Hùng Vương thứ 6, ở làng Phù Đổng (nay là thuộc huyện Gia Lâm – Hà Nội) có ông nhà giàu sinh con trai tên là Gióng. Hơn ba tuổi, Gióng ăn, uống, to lớn nhưng lại không biết nói cười. Đến khi trong nước có giặc Ân xâm lược, vua sai người đi cầu người có tài đánh lui quân giặc. Hôm ấy, Gióng bỗng nói được, bảo mẹ mời sứ giả nhà vua đến và nói rằng “Xin cho một thanh gươm, một con ngựa, nhà vua không còn lo gì nữa”. Nhà vua sai đem cho thanh gươm, con ngựa, Gióng liền nhảy lên ngựa, vung gươm đi trước, quan quân theo sau, phá giặc ở núi Vũ Ninh. Giặc tự quay giáo đánh lẫn nhau, dư đảng quỳ lạy la liệt, hô “Gióng” là tướng nhà Trời và lập tức đầu hàng. Gióng nhảy lên ngựa bay lên trời đi mất. Nhà vua sai sửa sang nơi vườn nhà Gióng, lập đền thờ phụng.
Gióng được tôn phong là người anh hùng có công lớn trong việc chống ngoại xâm, là một vị thánh rất linh thiêng.
